สรุปงานนำเสนอ เรื่องการพัฒนาทักษะกระบวนการคิด

                                                           

                   

                                   สมาชิกในกลุ่ม

                                  1.  นางเสาวคนธ์    บุญชู  เลขที่ 46

                                     2.นางสาวอารีย์  เผือกไธสง  เลขที่  51

                                       3.  นางสาวอุไรวรรณ  จันศิริ  เลขที่  54
1.4   การพัฒนากระบวนการคิดให้กับผู้เรียน                                               

ความหมายของการคิด 

การคิด คือ กระบวนการทำงานของสมอง ที่เกิดขึ้นภายใน ซึ่งขึ้นอยู่กับความสามารถของ

สมองแต่ละซีกของมนุษย์ และเป็นความสามารถเฉพาะบุคคล (กระทรวงศึกษาธิการ,2548:9 )

ทักษะการคิด หมายถึง ความสามารถย่อย ๆ ในการคิดในลักษณะต่าง ๆ ซึ่งเป็นองค์ประกอบ

ของกระบวนการคิดที่ซับซ้อน (ศิริกาญจน์  โกสุมภ์  และดารณี  คำวัจนัง,2545:11 )

แนวคิดเกี่ยวกับการพัฒนาการคิด

แนวคิดกระบวนการทางปัญญาของประเวศ วะสี 

1. การสังเกต         2. การบันทึก         3. ฝึกการนำเสนอ                 4. ฝึกการฟัง          5. ฝึกปุจฉา-วิสัชนา

6. ฝึกตั้งสมมติฐาน และตั้งคำถาม      7. ฝึกการค้นหาคำตอบ        8. การวิจัย              9. การเชื่อมโยงบูรณาการ  

10. การฝึกเขียนเชิงวิชาการ   (ศิริกาญจน์  โกสุมภ์  และดารณี  คำวัจนัง,2545:17-18 )

แนวการพัฒนาการคิดตามแนวคิดของบลูม และคณะ(กระทรวงศึกษาธิการ,2548:15-16 ) ได้จำแนกการพัฒนาพฤติกรรมด้านความรู้ความคิดของคนเป็น 6 ขั้นตอน ดังนี้

1. ความรู้ ความจำ    2. ความเข้าใจ     3. การนำไปใช้      4. การวิเคราะห์     5. การสังเคราะห์         6. การประเมินค่า

แนวทางการส่งเสริมความสามารถในการคิด  (กระทรวงศึกษาธิการ,2548:17-18 )

1 การส่งเสริมตั้งแต่อยู่ในครรภ์          2 การจัดสภาพแวดล้อมให้เหมาะสม                 3 การใช้ชุดฝึกการคิด

4 การจัดสอนเป็นรายวิชา                   5 การจัดทำหลักสูตรระยะสั้น                            6 การบูรณาการการคิดเข้าในรายวิชา               7 การใช้รูปแบบการเรียนการสอน       8 การใช้เทคนิคต่าง ๆ ที่ส่งเสริม และพัฒนาการคิด

กระบวนการคิด  (กระทรวงศึกษาธิการ,2548:32 )

เป็นขั้นตอนการคิด  ซึ่งถ้าดำเนินการตามขั้นตอนของกระบวนการคิดนั้นๆแล้ว จะช่วยให้บุคคลประสบการณ์ความสำเร็จตามจุดมุ่งหมายของการคิดนั้นๆ  ได้ซึ่งคิดขั้นสูงต่างๆที่สำคัญและเป็นประโยชน์ต่อชีวิตประจำวัน

การคิดแบบหมวก 6 ใบ (Six thinking hats) ( สถาบันพัฒนาผู้บริหารการศึกษา,2548:53 )

1. หมวกสีขาว  หมายถึง  ความคิดเกี่ยวกับตัวเลขและข้อเท็จจริงต่าง ๆ

2. หมวกสีแดง   หมายถึง  การคิดเกี่ยวกับการแสดงออกของอารมณ์ ความรู้สึก รสนิยม ความพอใจ ความประทับใจ

3. หมวกสีดำ หมายถึง  การคิดเกี่ยวกับด้านลบ โดยมีเหตุผลประกอบ

4. หมวกสีเหลือง   หมายถึง การคิดเชิงบวก การคิดมองโลกในแง่ดี        

5. หมวกสีเขียว  หมายถึง การคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ความคิดสิ่งใหม่ ๆ          

6. หมวกสีน้ำเงิน  หมายถึง  การคิดที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมและการบริหารกระบวนการคิด

การเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นหลัก (Problem-based learning) ( สถาบันพัฒนาผู้บริหารการศึกษา,2548:57 )

1. ระบุปัญหา         2. ระดมสมอง ฝึกการคิด และการทำงานเป็นกลุ่ม          3. เลือกแนวทางการแก้ปัญหา         
   4. ทดลอง               5. ประเมินผลการปฏิบัติงาน

ขั้นตอนการจัดการเรียนรู้แบบ 4 MAT  (อ้างใน วัชรา เล่าเรียนดี,2547:87)

1. สร้างคุณค่า และประสบการณ์ของสิ่งที่เรียน              2. วิเคราะห์ประสบการณ์    3. ปรับประสบการณ์เป็นความคิดรวบยอด

4. พัฒนาความคิดรวบยอด  5. ลงมือปฏิบัติจากกรอบความคิดที่กำหนด     6. สร้างชิ้นงาน เพื่อสะท้อนความเป็นตนเอง   

7. วิเคราะห์คุณค่า และประยุกต์ใช้    8. แลกเปลี่ยนประสบการณ์การเรียนรู้กับผู้อื่น

ผังมโนทัศน์  (Mind  mapping)  ขั้นตอนการสร้างผังมโนทัศน์  ดังนี้

1. เขียนหรือวาดภาพมโนทัศน์หลัก  ควรใช้กระดาษไม่มีเส้น และวางกระดาษในแนวนอน

2. เขียนหรือวาดภาพมโนทัศน์รองที่สัมพันธ์กับมโนทัศน์หลัก 

3. เขียนหรือวาดภาพมโนทัศน์ย่อยที่สัมพันธ์กับมโนทัศน์รองแตกออกไปเรื่อย ๆ

การให้คำถามเพื่อพัฒนากระบวนการคิดระดับสูง  (อ้างใน สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี,2548:54)

1. คำถามระดับต่ำ (Lower-level  questions) เป็นคำถามด้านความรู้ ความจำ ความเข้าใจ และการนำไปใช้ที่ไม่ซับซ้อน

2. คำถามระดับสูง(Higher-level  questions) เป็นคำถามด้านการวิเคราะห์ สังเคราะห์ และการประมาณค่า

ลักษณะของคำถาม (อ้างใน สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี,2548:55)

1. คำถามปลายปิด        2. คำถามปลายเปิด     3. คำถามที่มุ่งเน้นการให้ความสนใจ     4. คำถามที่ต้องการมาตรวัด   

 5. คำถามให้เปรียบเทียบ      6. คำถามให้แสดงออก หรือกระทำ   7. คำถามเพื่อให้แก้ปัญหา     8. คำถามปฏิบัติการ